Беларускі паэт перажыў два арышты і напісаў вельмі складаны верш на беларускай мове
У беларускай літаратуры існуе верш, у якім наўмысна не ўжыта ніводнае слова, якое было б сугучным з рускай мовай. І гэта верш “Ветразь” Сяргея Грахоўскага. Распавядаем пра паэта, які нарадзіўся ў красамоўнай вёсцы, прайшоў лагеры і напісаў больш за 60 кніг.
Так-так, цікава. Распавядайце
Сяргей Грахоўскі нарадзіўся 25 верасня 1913 года ў вёсцы Нобель. Тады гэта быў Пінскі павет, зараз — Ровенская вобласць Украіны.
Жыццё паэта нельга назваць простым. У 1936 годзе яго арыштаваў НКВД як “члена контррэвалюцыйнай арганізацыі” і за “антысавецкую дзейнасць”. У выніку Грахоўскаму прысудзілі 10 гадоў пазбаўлення волі.
Пасля вызвалення ў 1946 годзе выкладаў рускую мову і літаратуру ў адной са школ Слуцкага раёна. Але праз тры гады яго зноў арыштавалі і саслалі працаваць настаўнікам у Новасібірскую вобласць.
За сваё жыццё паэт выдаў больш 20 зборнікаў паэзіі, перакладаў Жуля Верна, Аляксандра Блока і іншых літаратараў на беларускую мову. І, канешне, напісаў верш, які стаў культавым дзякуючы сваёй лексічнай канструкцыі.
Пачакайце. Гэта праўда, што ніводнага сугучнага слова з расейскай мовай няма ў вершы?
Так. “Ветразь” — моўны рэбус, які проста так не разгадаць. Гэты верш — добры экзамен на веданне беларускай мовы. Глядзіце самі:
У выpai вeтpaзь знiкae
Зa xвaляй, нiбы нa cпaчын,
І змopa ягo нe злякae,
Нe cпынiць тyгoй дaлячынь.
У змpoкy зixoткaя здpaдa
Зaвaбiць xлycнёй y вipы,
Нa зoлкy cкaнae пpынaдa
І квoлы пpaмeнь нa жвipы.
Рaптoўнa згaдaныя мpoi
У кapyнкax пяшчoтнaй тyгi
Пaвoльнa знiкaюць, як cтpoi,
У бязвaжкacцi квoлaй cмyги.
Знiкae ўcxвaлёвaны вeтpaзь:
З кyнeгaю пiльнa caчy,
Як вoдap aздoбiў пaвeтpa,
І ў бeздaнi знiчкi лiчy.